Raport Vjetor i Inspektorit të Lartë të Drejtësisë ILD për vitin 2023.
Zyra e Inspektorit të Lartë të Drejtësisë ka patur një vit intensiv pune, si në drejtim të funksionit kryesor, trajtimit të ankesave ndaj magjistratëve dhe
inspektimeve tematike, por edhe të finalizimit të stokut të ankesave e praktikave të mbartura
nga institucione të mëparshme të procedimit disiplinor.
Trajtimi i ankesave të trashëguara, ka qenë një proces që ka tejkaluar ngarkesën normale të
punës për burimet njerëzore në dispozicion, por në sajë të masave rregullatore, administrative
dhe strukturore të ndërmarra, rezultatet janë të dukshme dhe të matshme. Evadimi i stokut të
ankesave e kreu synimin e shpallur nga Zyra e ILD-së, se asgjë nuk harrohet dhe se shmangia
e kulturës së pandëshkueshmërisë është një sinjal i qartë për të rritur besimin e publikut tek
sistemi i drejtësisë.
4 inspektime tematike të përfunduara deri në dhjetor 2023 dhe puna në proces e inspektimeve
tematike të planifikuara pranë gjykatave dhe zyrave të prokurorisë është një tjetër bilanc për
t’u shënuar. Synimi primar i këtyre inspektimeve tematike ka qenë konstatimi i
problematikave në sistem dhe rekomandimi i zgjidhjeve, të cilat pritet t’i shërbejnë
përmirësimit të punës së prokurorive dhe gjykatave, pa harruar edhe evidentimin, hetimin
apo procedimin e shkeljeve disiplinore që shfaqen. Me kënaqësi konstatohet efekti pozitiv që
kanë dhënë rezultatet e këtyre rekomandimeve, pasi nga monitorimi i zbatimit të tyre, organet
e inspektuara kanë reaguar pozitivisht në adresimin e rekomandimeve duke marrë masa të
karakterit administrativ dhe rregullator në funksion të përmirësimit të efiçencës së
veprimtarisë të organit të inspektuar.
Për të rritur maksimalisht efiçencën e punës është bërë përcaktimi i kuadrit rregullator për
shqyrtimin e ankesave dhe ndjekja e metodologjisë për shqyrtimin e tyre, sipas një radhe të
diktuar nga kritere të qarta. Rikonceptimi strukturor dhe organizativ, për tre njësi të Zyrës së
ILD-së, atë të ndihmës inspektorëve, duke rritur numrin e tyre për administrimit me efiçencë
të shërbimeve në mbështetje të veprimtarisë hetimore; të njësisë për ankesat dhe
marrëdhënies me publikun, për të asistuar secilin prej ankuesve për mënyrën e paraqitjes së
ankesës në ILD, e të kompetencave të institucionit në shqyrtimin e pretendimeve të tyre; në
ngritjen e një njësie të re në funksion të realizimit me cilësi të proceseve të vazhdueshme në
fushat e punës analizuese e kërkimore për standardizimin e procesit të punës dhe standardeve
specifike me qëllim përcaktimin, përditësimin dhe analizimin e indikatorëve që matin
performancën e institucionit në mënyrë periodike.
Fuqizimi i kapaciteteve të inspektimit përmes trajnimeve të inspektorëve tanë, falë
bashkëpunimeve me homologët e vendeve të Bashkimit Evropian, por edhe angazhimi i
Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, në iniciativa bashkëpunimi me BE-në, janë aspekte pune që
na kanë shoqëruar gjatë vitit 2023, e po kthehen në praktikë të qëndrueshme pune.
Tradita e bashkëbisedimeve me nxënës, studentë, grupe të ndryshme shoqërore, edhe atje ku
ata jetojnë e punojnë ka vijuar gjatë vitit 2023, në funksion të ndërgjegjësimit publik për rolin
e funksionet e ILD-së, por edhe të edukimit ligjor.
Detaje dhe statistika të punës së Zyrës së Inspektorit të Lartë të Drejtësisë paraqiten të
detajuara në këtë raport, por çfarë konkludojmë si institucion është se pas 4 vitesh funksionim
të ILD-së, përmes mekanizmave të inspektimeve tematike dhe shqyrtimit të ankesave të
qytetarëve, sistemi i kontrollit të punës së magjistratëve po funksionon, së pari duke
përcaktuar standarde të një sistemi funksional llogaridhënës, në përputhje me balancën që
duhet të ekzistojë edhe me parimin e ndarjes së pushteteve, duke përcaktuar standarde për
një sistem drejtësie të përgjegjshëm, të paanshëm dhe me integritet, dhe së dyti duke qenë
kontribuues me mendime, sugjerime, rekomandime nëpërmjet inspektimeve tematike, për
rritjen e performancës së sistemit të drejtësisë.